Yerel Basın Acil Durum Raporu dosyası Vali Karaloğlu'na ulaştı

Yerel Basın Acil Durum Raporu adiyla hazırlanan sorunlar dosyası Antalya Valisi Münir Karaloğlu'na ulaştı.

Raporu Vali Karaloğlu'na makamında Akdeniz Gazeteciler Federasyonu Genel Başkanı ve Antalya Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Mevlut Yeni, Alanya Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Gaye Coşkun ve Akdeniz Gazete Sahipleri Derneği Başkanı Ahmet Duran Yenigün taktim ettiler.

TGK Genel Başkanı Nuri Kolaylı önderliğinde 8 Federasyon Başkanı tarafından hazırlanan, Türkiye çapında 92 meslek örgütünün destek verdiği ve altına imza attığı; medyanın sorunlarını içeren Acil Durum Raporu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a da TGK tarafından iletildi.

Rapor ayrıca TGK çatısından bulunan tüm illerin milletvekillerine ve cemiyetler aracılığı ile tüm valilere verildi.

Hazırlanan dosyada yerel medyanın yaşadığı istihdam başta olmak üzere resmi ilan sorunu, gün geçtikçe artan gazetelerin kapanma riski, gazetecilik meslek yasası, basın kartları komisyonu başlıklarında çok sayıda sorun yer aldı.

İşte o 'Yerel Basın Acil Durum Rapor'u ve detaylar. 

YEREL BASIN ACİL DURUM RAPORU

Yerel basınımızın Ağustos 2019 tarihindeki mevcut durumu ve sorunları ile Türkiye Gazeteciler Konfederasyonumuzun çözüm önerileri özetle şöyledir;

RESMİ İLAN ALAN GAZETE SAYISI

Basın İlan Kurumu (BİK) Mevzuatı çerçevesinde resmi ilan ve reklam alan 1.089 gazetenin, yerel olanlarının 646 tanesi kurum şubesi bulunan yerlerde, 397 tanesi valilik görev alanında yayın yapmaktadır. 10 bölgesel gazetenin yanı sıra 36 adet yaygın gazete mevcuttur.

İSTİHDAM

Bu gazetelerin asgari kadrolarında halen 8 bin 683’i fikir işçisi olmak üzere dağıtım, baskı, büro işçileri ile birlikte yaklaşık 15 binden fazla kişi istihdam edilmektedir.

YEREL BASIN BATMA TEHLİKE SINIRINI GEÇMEK ÜZERE

Basınımızın bağışıklık sistemi çökmüş durumdadır. Her an hayatiyeti sona erebilir.

Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılar basın sektöründe iki-üç kat daha fazla yaşanmaktadır. Şöyle ki;

1-Dünya piyasalarından Çin’in kâğıt çekmesi nedeni ile 600 dolar /tonluk rakam 900 dolar/tona çıkmıştır. Döviz fiyatı ise iki misline yakın artmıştır. Diğer önemli girdiler olan boya, kalıp vd. çoğunlukla dışa bağımlıdır. Böylece girdi maliyetleri tolere edilemeyecek seviyede yükselmiştir.

2-Asgari ücrette ciddi artış meydana gelmiştir.

3-Ekonomik durgunluk nedeni ile işletmeler reklam harcamalarında kısıntıya gitmiştir. Bu da özellikle yerel gazetelerin reklam ve satış gelirlerini olumsuz etkilemiştir.

4- 15 Temmuz darbe girişiminin etkisi ile resmi kurumlar, (istisna olması gereken) davet usulü alımları alışkanlık haline getirmiş, ilana çıkmamaya başlamıştır. Bununla birlikte; acil alım, işlerin birleştirilmesi ya da parçalanması yöntemleri ile ilandan kaçınılmaktadır. Böylece yerel gazeteler ilan kayıpları yaşamakla birlikte rekabet şartları daralmakta, alenilik ilkesi zedelenmektedir. Hem BİK Kanunu, hem Kamu İhale Mevzuatı’na aykırı işlem yapılmakta, hem de kamu yararı ilkesi yara almaktadır. Resmi ilanların gazetelerde yayınlanmasını yük gören anlayış giderek istisnadan yerleşik kural haline gelmektedir.

5- 15 Temmuz darbe girişimi sonrası radyo ve televizyonların RTÜK paylarında indirime gidilmesine karşın 2 yıla yakın resmi ilan fiyat tarifesinde artışa gidilmemiştir.

Bu süreçte BİK Genel Kurulu, zamanında aldığı tedbirlerle (sayfa sayısında azalma, satış rakamlarında düşme gibi) gazeteleri kısmen rahatlatmıştır. Ancak bu tedbirlerin yanı sıra köklü adımlara ihtiyaç olduğu muhakkaktır.

GAZETECİLİK MESLEK YASASI

Türk basını öncelikle, gazetecilik mesleğini ve bu mesleği kimlerin yapabileceğini düzenleyen ‘Gazetecilik Meslek Yasası’na ihtiyaç duymaktadır. Çağrımız; siyasetçilerin, bürokratların, hukukçuların ve Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu ile diğer meslek kuruluşlarının temsilcilerinin katılımıyla çalışma gruplarının oluşturulması, kanun teklifi hazırlanması ve Gazetecilik Meslek Yasası’nın ülkemize kazandırılmasıdır.

DARBE DÖNEMLERİNDEN KALAN MADDELERİN DÜZENLEMESİ

Türk Ceza Kanunu’nda ve bazı kanun ile yönetmeliklerde yer alan basın özgürlüğünü kısıtlayıcı maddeler mutlaka günümüz koşulları göz önüne alınarak değişmelidir. Basınımıza kendini meşru bir şekilde ifade edebilme ve haber yapabilme hakkının evrensel ölçülerde tanınarak ifade ve basın özgürlüğünün sorun olmaktan çıkması için darbe dönemlerinden kalan maddelerde düzenlemelerin yapılması kaçınılmazdır.

BASIN KARTLARI KOMİSYONU

Basın Kartları Komisyonu’nun yapısını değiştiren yeni yönetmelik, basın kartı konusunda olumsuz bir adımdır. Komisyon, meslek temsilcilerinin yer aldığı bir yapıya kavuşturulmalıdır. Ayrıca basın kartlarının değişim sürecinde, turkuaz ve pembe olarak değiştirilen rengin yeniden sarıya döndürülmesi beklentimizdir.

YEREL BASIN, SİYASETİN VE DEMOKRASİNİN TEMEL DİREĞİDİR

Basınımızın Anayasa’da karşılığını bulan haber verme işlevinin yanı sıra yerel siyasetin hayata geçmesini sağlama, kamu denetimi sağlama, sivil toplumu hayata geçirme, marka üretme, yerel ekonomiyi canlandırma gibi vaz geçilmez işlevleri bulunmaktadır.

YEREL SİYASETÇİLER VE MİLLETVEKİLLERİ HERHANGİ SKANDALA KARIŞMADIKLARI SÜRECE YAYGIN BASINDA YER BULAMAZ. ANCAK, HER FAALİYETLERİ YEREL BASINDA YAYINLANIR.

Örnek vermek gerekirse; 2017 yılında Konya gazeteleri­ne 7 m­ilyon 759 li­ra tutarında resm­i i­lan ve reklam verilmişti­r.

Öte yandan Konya Büyükşehi­r Beledi­ye Başkanı Tahir Akyürek hakkında yayımlanan haberleri­n reklam eşdeğerleri­ 30 milyon 646 bin li­ra ve Vali­ Yakup Canbolat hakkında 13 milyon 710 lira olmak üzere toplam 44 milyon 356 milyon liralık reklam eşdeğeri haber yayımlanmıştır.

Aynı dönemde Büyükşehir Beledi­ye Başkanı hakkında 9 bi­n 204 haber yayımlanmıştır. Bu haberlerin 78’i bölgesel yayınlarda, 1’iKKTC’de, 1’­i sektörel yayınlarda, 247’si yaygın gazeteler ve 8 bi­n 887’si i­se yerel gazetelerde yayınlanmıştır.

Rakamlardan da anlaşılacağı üzere resmi ilanların kat kat fazlası reklam eşdeğerleri açısından haber üretilmektedir. Yerel gazetelerin ağırlığı ise ayrıca dikkat çekicidir. 2018 yılı i­çi­n de benzer rakamlar söz konusudur.

Görüleceği üzere yerel gazetelerimiz büyük bir katma değer üretmekte, yerel siyaset ve bürokrasinin toplumla buluşmasını sağlamaktadır.

DEVLETİMİZ, YEREL BASINA VERDİĞİ İLAN PARALARINDAN DAHA FAZLASINI VERGİ, SGK PRİMİ VB. KALEMLERLE GERİ ALMAKTADIR

Konuyu örnekleyecek olursak; Yeni­ Ereğli­ Gazetesi­’ni­n Eylül 2018’de aldığı 5 bi­n 546 li­rada 846 li­ra KDV, 831 li­ra BİK Komisyonu bulunmaktadır. Gazeteni­n eli­ne 4 bi­n 714 li­ra geçmekted­ir. Öte yandan gazete asgari­ 4 fi­ki­r i­sç­isi­ çalıştırmaktadır. Bu fi­ki­r isçileri­ i­çi­n 2 bi­n 686 li­ra SGK tahakkuk toplamı ödemektedi­r. 3 aylık muhtasar i­çi­n ­ise bi­n 570 li­ra ödenmektedi­r. Bu da aylık 523 li­raya karşılık gelmektedir. Gazete eli­ne geçen 4 bi­n 714 li­ralık resmi­ i­lan geli­ri­ni­n 3 bi­n 204 li­rasını çalıştırdığı ­isçi­ler i­çi­n devlete geri­ ödemekted­ir. KDV ve BİK komi­syonu i­le bi­rli­kte bu rakam 4 b­in 886 li­raya ulaşmaktadır. Gazete sahi­bi­ni­n eli­nde 660 li­ra kalmaktadır. 660 li­ranın üzeri­ne fi­ki­r i­sçi­leri­ni­n giderini­ oluşturan 8 bi­n 118 li­ra ­ ile matbaaya hi­zmet alımı karşılığı ödediği­ 3 bi­n 667 li­rayı i­lave etmemesi­, vergi­ di­li­mi­ne göre geli­r vergi­s­ini­ de üretmes­i gerekmekted­ir.

Görüldüğü gibi devletimizin verdiği can suyu bir işletmeyi ayakta tutmakta, Anayasa’da tarif edilen bir görev icra edilmekte, katma değer ve istihdam oluşturulmaktadır.

YERLİ VE MİLLİ YEREL BASIN, ULUSLARARASI GÜÇLERİN GÜDÜMÜNE GİRME TEHLİKESİ İLE KARŞI KARŞIYADIR

Türkiye’nin rengini tadını kokusunu sonuç olarak bu toprakların geçmişle bağını, gelecek düşünü kuşaktan kuşağa bilinçle aktaran yerel basının yok olması demek, uluslararası sermaye ve ideolojilerin, bölücü unsurların eline geçecek, Türkiye’nin zenginliklerini önce ayrılık sonra düşmanlık haline getirecek güçlerin filizlenmesi anlamına gelecektir. Siyasetimiz bu yolu tercih etmekle bindiği dalı kesmenin adımını atacaktır.

ACİL BEKLENTİLERİMİZ

1- Kanun teklifi hazırlanarak Gazetecilik Meslek Yasası ülkemize kazandırılmalıdır.

2- Türk Ceza Kanunu’nda ve bazı kanun ile yönetmeliklerde yer alan basın özgürlüğünü kısıtlayıcı maddeler günümüz koşulları göz önüne alınarak değişmelidir.

3-Resmi ilanları yük gören bürokratik anlayışın yerine, sağduyulu yaklaşımla ülke menfaatlerinin hâkim olacağı bir bakış açısı hayata geçmelidir

4-Sektörümüzde yaygınlaşmakta olan tekelci yaklaşım her şeyden önce siyaset kurumuna zarar vermektedir. Bu husus acilen gözden geçirilerek tedbir alınmalıdır.

5-Dünyanın her yerinde egemen devletler basınla aralarında irtibat kurarlar. Millilik ve yerlilik açısından bu vaz geçilmez bir stratejidir. Bu faaliyet alanı milli güvenlik, milli eğitim ve ulaştırma gibi bir kamu hizmet alanıdır. Sistemi sağlıklı olarak işler hale getirecek yöntemler sektör temsilcileriyle de görüşülerek üretilmelidir.

6- Yazılı basın, radyo televizyonlar ile internet mecrasını bir bütün olarak ele alan, Düzenleme-Denetleme-Destekleme ayaklarını içeren bir sistem kurulmalıdır. Bunun için vakit geçirmeden internet yasası çıkarılmalıdır. Aksi halde şantajcı, yalancı, baskıcı kişiler mesleğimizin onuru zedelemekte, meslek mensubu olmamalarına rağmen ortalıkta dolaşmaktadır.

7- Basın için Acil Destek Paketi çıkarılmalıdır. Pakette doğrudan desteklerin dışında Hazine, İŞKUR, KOSGEB ve kalkınma ajansları destekleri “konfeksiyon” değil “terzi usulü” hazırlanmalıdır.

8- BİK Genel Kurulu, 1-Basın, 2-Tarafsızlar, 3-Hükümet gruplarından oluşmaktadır. Basın Grubu ve Tarafsızlar Grubu oluşmuştur, ancak Hükümet Grubu atanmadığı için BİK Genel Kurulu toplanamamaktadır. Bu nedenle Genel Kurul çalışmalarının sağlıklı olarak devam edebilmesi için Hükümet Kanadı üyeleri atanmalıdır.

9- Taslak halinde olan Yargı Reformu Paketi’nden icra ilanlarının gazetelerde yayının kaldırmayı öngören değişiklik yerine Kamu İhale Mevzuatı’ndaki gibi eşik değerler sistemi getiren ve icralardaki gri alanları şeffaflaştıran gazetelerde yayın mekanizmasına geçilmelidir.

10-Doğrudan alım, acil alım, ilandan kaçınmak için işleri birleştirme ya da ayırma gibi yöntemlerden vaz geçilmesi konusunda gerekli tedbirler alınmalıdır.

11- Basın Kartları Yönetmeliği’nin aksayan yönleri sektörün de görüşleri alınmak sureti ile giderilmelidir. Basın Kartları Komisyonu’nu, meslek temsilcilerinin yer aldığı bir yapıya kavuşturulmalıdır.

12- Bir yılı aşkın süredir basın kartı alma hakkına sahip oldukları halde alamayan meslektaşlarımızın haklarının iadesi sağlanmalıdır.

TÜRKİYE GAZETECİLER KONFEDERASYONUNA ÜYE FEDERASYONLAR

Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu (TGK) Genel Başkanı M. Nuri Kolaylı,

Akdeniz Gazeteciler Federasyonu (AGF) Genel Başkanı Mevlüt Yeni,

Anadolu Gazeteciler Federasyonu (ANAGF) Genel Başkanı Sefa Özdemir,

Doğu Anadolu Gazeteciler Federasyonu (DGF) Genel Başkanı Feridun Fazıl Özsoy,

Ege Gazeteciler Federasyonu (EGF) Genel Başkanı Mehmet Abdioğulları,

Güney Doğu Anadolu Gazeteciler Federasyonu (GDGF) Genel Başkanı Mehmet Çelik,

İç Anadolu Gazeteciler Federasyonu (İGF) Genel Başkanı Adem Alemdar,

Karadeniz Gazeteciler Federasyonu (KGF) Genel Başkanı Erdoğan Erişen,

Marmara Gazeteciler Federasyonu (MGF) Genel Başkanı Derya Sarılarlı.

TÜRKİYE GAZETECİLER KONFEDERASYONUNA ÜYE VE DESTEK VEREN GAZETECİLER CEMİYETLERİ, DERNEKLER, BASIN MESLEK KURULUŞLARI

Adıyaman Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Zeki Dışkaya,

Afyonkarahisar Gazeteciler Dayanışma Derneği Başkanı Sezer Küçükkurt,

Ağrı Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Aleattin Aslan,

Akdeniz Gazete Sahipleri Derneği Başkanı Ahmet Duran Yenigün,

Aksaray Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Yaşar Karatay,

Amasya Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Cihan Okur,

Antalya Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Mevlüt Yeni,

Ardahan Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Deniz Başlı,

Artvin Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Zeki Alkan,

Aydın Büyükşehir Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Cem Ulucan,

Balıkesir Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Ramazan Demir,

Bartın Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Güngör Yavuzaslan,

Batman Çalışan Gazeteciler Derneği Ercan Atay,

Bayburt Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Yaşar Yıldız,

Beyşehir Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Şeref Yaşar,

Bilecik Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Mehmet Ergun,

Bingöl Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Yunus Boztimur,

Bitlis Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Özcan Çiriş,

Bolu Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Bülent Velioğlu,

Burdur Gazeteciler Cemiyeti Kürşat Tuncel,

Bursa Gazeteciler Cemiyeti Başkanı M. Nuri Kolaylı,

Çanakkale Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Hafize Akıncı,

Çorlu (Tekirdağ) Gazeteciler Derneği Başkanı Levent Silistre,

Çorum Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Şevket Erzen,

Denizli Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Osman Nuri Boyacı,

Diplomasi Muhabirleri Derneği Başkanı Mahmut Gürel,

Doğu Anadolu (Erzurum) Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Feridun Fazıl Özsoy,

Edirne Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Derya Sarılarlı,

Ekonomi Muhabirleri Derneği Başkanı Turgay Türker,

Erzincan Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Muzaffer Koşan,

Fethiye Gazeteciler Derneği Mesut Bölük,

Fırat Havzası (Elazığ) Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Semih Erdem,

Gazeteciler Cemiyeti (Ankara) Başkanı Nazmi Bilgin,

Gaziantep Basın Cemiyeti Derneği Başkanı Arif Kurt,

Giresun Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Bekir Bayram,

Gümüşhane Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Sezai Köprülü,

Hatay Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Ahmet Yetişen,

Iğdır Gazeteciler ve İletişim Derneği Başkanı Aydın Deniz,

Isparta Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Şevket Karahan,

İnternet Gazetecileri ve Blog Yazarları Derneği Başkanı Sinan Tunç,

Kahramanmaraş Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Aslan Deveboynu,

Karabük Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Metin Kaya,

Karamanoğlu Mehmet Bey (Karaman) Gazeteciler Cemiyeti Hüseyin Oğuz,

Kars Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Ercüment Daşdelen,

Kastamonu Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Mustafa Balcı,

Kayseri Büyükşehir Gazeteciler Derneği Üstün Tuncer,

Kıbrıs Türk Turizm Yazarları ve Gazetecileri Derneği Nazmi Pınar,

Kırıkkale Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Cengiz Selci,

Kırklareli Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Cengiz Uçar,

Kırşehir Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Mehmet Emin Turpçu,

Kilis Basın Cemiyeti Başkanı Nezir Çağlar,

Konya Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Sefa Özdemir,

Kütahya Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Erkan Sağlam,

Magazin Gazetecileri Derneği Başkanı Okan Sarıkaya,

Malatya Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Haydar Karaduman,

Manisa Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Ali Filizkan,

Mardin Gazeteciler Derneği Başkanı Mehmet Çelik,

Muğla Büyükşehir Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Cem Kaytan,

Muş Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Emrullah Özbey,

Nevşehir Kapadokya Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Osman Koca,

Niğde Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Alpaslan Düzgün,

Ordu 19 Eylül Gazeteciler Derneği Başkanı Erdoğan Erişen,

Osmaniye Cebelibereket Cemiyeti Başkanı Ali Cihangir,

Rize Gazeteciler ve Muhabirler Derneği Başkanı Mustafa Bayrak,

Sakarya Gazeteciler Birliği Başkanı Zeki Aydıntepe,

Siirt Gazeteciler ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Atilla Durak,

Sinop 15 Eylül Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Cengiz Demirel,

Sivas Gazeteciler Derneği Başkanı Orhan Üngör,

Şanlıurfa Çalışan Gazeteciler Derneği Başkanı Tahir Gülebak,

Şanlıurfa Gazeteciler Birliği Başkanı Veysel Polat,

Şırnak Gazeteciler Cemiyeti Başkan Cafer Balık,

Tokat Gazeteciler Televizyoncular Radyocular Derneği Başkanı İhsan Uluözlü,

Trabzon Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Ersen Küçük,

Tunceli Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Ali Haydar Gözcü,

Türkçe Konuşan Ülkeler Uluslararası Gazeteciler Derneği Baş. Güngör Yavuzarslan,

Türkiye Foto Muhabirleri Derneği Başkanı Rıza Özel,

Türkiye Haber Kameramanları Derneği Başkanı Aytekin Polatel,

Türkiye Spor Yazarları Derneği Genel Başkanı Oğuz Tongsir,

Uşak Gazeteciler Derneği Başkanı Serkan Karayol,

Van Gölü Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Fatih Sevinç,

Yalova Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Ayhan Polat,

Yozgat Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Osman Hakan Kiracı,

Zonguldak-Karaelmas Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Osman Sav.