2021 yılından itibaren uzayda balık üretimi çalışmalarının başlayacağı, bu çalışmalara hamsi ve izmarit gibi Türkiye sahillerinde yer alan balıkların da dahil edileceği belirtildi. Teleost balıklar arasında yer alan Engraulis encrasicolus (Hamsi), Perciformes (Levrek) ve İstrongilos (İzmarit) türleri de dayanıklı ve ekonomik değeri olan balıklar olarak uzay çalışmalarında ön plana çıktığı dile getiriliyor.
Lunar Hatch programına liderlik eden bilim adamı Cyrille Przybyla, astronotların 2021'den itibaren uzayda balık üretmesine yardım etmeyi planladığını söyledi. Avrupa basınında yer alan haberlere göre, gelecek nesillerin Ay ve Mars’ta kendi kendine gıda yeterliliği sağlaması yönünde yapılan araştırmalara dünyaca ünlü üniversiteler ve bilim kuruluşları da destek veriyor. Araştırmacılar, döllenmiş balık yumurtalarını nanosatellitlerde uzaya, sonra da Ay'a göndermeyi planlıyorlar. Bununla birlikte, bu arada, doğru aday türlerini seçmeleri ve hem uzay uçuşunun zorluklarına hem de diğer dünyalardaki yapay ortamlarda gelişme yeteneklerine uygunluklarını test etmeleri gerekiyor. Uzun vadede, bir Ay veya Mars uzay üssünde sadece liyofilize (Dondurularak kurutulmuş) ürünler yemenin sürdürülemez olduğu ve bu gıdaların zamanla C, B12 ve K vitaminlerini kaybedeceği belirtiliyor.
İşte bilim insanı Cyrille Przybyla’nın projeyle ilgili sorulara verdiği cevaplar;
Sudaki organizmaları uzaya göndermeye uygun yapan nedir?
Sağlıklı, dengeli bir diyet sürdürmek için insanların lipit tüketmesi ve yediklerini değiştirmesi gerekiyor. Sudaki organizmalar, fırlatma, uzay radyasyonu, yerçekimi ve atmosfer yokluğu ve önemli sıcaklık değişimleri sırasında titreşimlere dayanabildikleri için böyle düşmanca bir ortamda hayatta kalmak için harika adaylar olabilirler.
Ayrıca mükemmel bir yem dönüşüm oranına (FCR) sahip oldukları için de uygundurlar; kara hayvanlarından üç kat daha az oksijen tüketir ve üç kat daha az karbondioksit üretir. Dahası, uzun uzay görevleri sırasında astronotların psikolojik refahının canlı hayvan türlerinin varlığıyla iyileştirileceği önerilmektedir.
Balıklar oraya nasıl gidecek?
CSUM - 200 döllenmiş balık yumurtası tarafından geliştirilen bir nano uyduda, 1U'luk bir yükte gidebilirler.
Yaptığınız çalışmalarda hangi aşamadasınız?
Şu anda döllenmiş yumurtalar üzerinde bir roket fırlatmasının neden olduğu titreşimlerin etkisini test etmek için bir simülatör kullanmayı içeren LAUVE Projesi (Balık Embriyolarında LAUnch Titreşimi) üzerinde çalışıyoruz. Yumurtalar, bir kontrol grubuna kıyasla embriyonik gelişim kalitesi, kuluçka oranları ve elde edilen larvaların yaşayabilirliği açısından değerlendiriliyor.
Embriyonik gelişimin iki aşamasında elde edilen sonuçlar, suda yaşayan organizmaların düşmanca fırlatma koşullarıyla baş edebildiğini göstermiştir. Daha sonra radyasyon, sıcaklık değişimleri ve mikro yerçekiminin yumurta gelişimi üzerindeki etkilerine bakmamız gerekecek ve bu değerlendirmeler Ay'a bir yolculuk için hangi türlerin en uygun olduğunu belirlememize yardımcı olacaktır. Yıl sonuna kadar götüreceğimiz türleri tespit edeceğiz. Ana hususlardan biri, döllenmiş yumurtaların üç ila dört günlük Ay gezisi sırasında özerk olarak gelişmesi gerektiğidir. Ay'da mevcut suyun özelliklerini gerçekten bilmediğimiz için, bir dizi tuzlulukla başa çıkabilen türlere de ihtiyacımız var.
Ay’a köy mü kurulacak?
2021'de IFREMER ve CSUM, doğrudan Uluslararası Uzay İstasyonundan (ISS) döllenmiş balık yumurtası içeren bir nanosatellit başlatmayı planlıyor.
Nihayetinde, Avrupa Uzay Ajansı şu anda 2030 yılına kadar uyduya bir koloni, Ay Köyü kurmak için çalışıyor. O zamana kadar, Ay Hatch, görevin her test aşamasını uygulayacak ve uzay öncülerinin zevk almasına yardımcı olmaya hazır olmayı umuyoruz sağlıklı, dengeli bir diyet.
Balıklar daha önce yer kapladı mı ve eğer öyleyse, nasıl uçtular?
Mikro yerçekimi koşullarında döllenmiş balık yumurtası üzerinde çok az çalışma yapılmıştır. Bununla birlikte, 1973'te Skylab 3 misyonu, küçük bir saltmarsh balığı ve birkaç çocuk örneğinin yanı sıra 50 döllenmiş çamur minnow yumurtasına ( Fundulus heteroclitus ) bindi . Yumurtaların 48'i uzay istasyonunda üçüncü haftalarına kadar larva üretmişti - yüzde 96'lık bir kuluçka oranı.
1994 yılında, Uluslararası Mikro Yerçekimi Laboratuvarı'nda (IML-2), medaka ( Oryzias latipes ) adı verilen süs balıkları türünün 43 yumurtası, döllenmiş yavruların yumurtadan çıktığı döllendi . Daha sonra yumurtasız yumurtalar Dünya'ya geri gönderildi ve inişten sonraki üç gün içinde 30 yavru daha yumurtadan çıktı (Ijiri, 1998).
2007 yılında, Biorisk deneyi , bir ay boyunca Uluslararası Uzay İstasyonu'nun (ISS) Rus segmentinin dış kısmında redtail notho ( Nothobranchius guentheri ) yumurtaları ortaya çıkardı . Bu tür, kuru koşullarda inkübe yumurta ürettiği alışılmadık özelliklere sahip süs balıklarıdır. Öte yandan teleost balıklar arasında yer alan Engraulis encrasicolus (Hamsi), Perciformes (Levrek) ve İstrongilos (İzmarit) türleri de dayanıklı ve ekonomik değeri olan balıklar olarak uzay çalışmalarında ön plana çıkıyor.
Balıklar uzayda büyümeye neden diğer hayvan türlerinden daha uygundur?
Teleost balıkları çok eski hayvanlardır ve bu süre zarfında Dünya'daki koşullardaki değişiklik eksikliğine rağmen, bulundukları 38 milyon yıl boyunca çok az değişti ve balıkların da dünyanın ötesinde sağlam olduğunu kanıtlayacağından şüpheleniyoruz.
Uzayda balık yetiştirmenin ve yetiştirmenin temel zorlukları olarak neler görüyorsunuz?
Bana göre, Ay'a yolculuk ve Ay üssünde kozmik radyasyona maruz kalmak bazı fizyolojik hasara neden olabilir. Bununla birlikte, insan hücreleri ve DNA üzerindeki bu etkiyi azaltmak için malzemeler zaten geliştirilmiştir ve balıklar benzer malzemelerin kullanımından faydalanmalıdır. Sudaki organizmaları kullanmanın önemli bir avantajı, suyun yüklü parçacıkların [kozmik radyasyonun en tehlikeli unsuru] etkilerini hafifletebilmesidir.
MYGazete.com Özel
