Antalya’nın kültürel ve endüstriyel mirasında özel bir yere sahip olan 1974 tarihli Pil Fabrikası Yerleşkesi; prefabrik betonarme sistemleri, katlanmış plak çatılar, güneş kırıcılar, gün ışığı fenerleri, avlulu plan düzeni ve yağmur suyu toplama sistemi gibi dönemin modern tasarım ilkelerini yansıtan özgün mimari özelliklere sahip.
Fabrika yerleşkesi yalnızca üretim alanlarından ibaret değil; lojmanları, kreşi, sosyal tesisleri, yüzme havuzu, spor sahaları ve açık hava sinemasıyla dönemin “bütüncül yaşam ve çalışma” anlayışını günümüze taşıyan örnek bir Cumhuriyet dönemi sanayi kompleksi.
Bazı yapılar hâlâ tescilsiz: Konseyden koruma talebi
Antalya Kent Konseyi Kültürel Miras Çalışma Grubu’nun arşiv ve teknik incelemelerinde, yerleşkedeki 11 yapının tescilli olduğu, ancak 8 yapı ile özgün peyzaj öğelerinin tescilsiz durumda bulunduğu tespit edildi. Konsey, tescilsiz yapıların koruma altına alınması için resmî başvuruyu yaptığını açıkladı.
Kepez Belediyesi–MKE tartışması belirsizliği artırıyor
Son dönemde fabrikayla ilgili gündem, yerleşkenin Kepez Belediyesi’nden alınarak yeniden MKE’ye devredileceği yönündeki gelişmelerle hareketlendi.
Kepez Belediyesi, alanda yürütülen restorasyon ve dönüşüm çalışmalarının sürdüğünü açıklarken, tahsisin iptal edilmesi durumunda hukuki sürecin başlatılacağını duyurdu.
Bu durum, alanın geleceğine ilişkin kamuoyunda yeni kaygılara yol açmış durumda.
Mimarlar Odası’ndan ‘rant baskısına açık bırakmayın’ çağrısı
Mimarlar Odası Antalya Şubesi, Pil Fabrikası’nın mimari ve tarihsel değerlerinin korunması gerektiğini belirterek alanın “rant baskısına açılmaması gerektiğini” vurguladı. Oda, gerekirse hukuki olarak tüm süreçlerin işletileceğini duyurdu.
ANPİL kültür ve sanat merkezi olabilir
Fabrika yerleşkesinin kültürel potansiyeli, 2025 Uluslararası Antalya Mimarlık Bienali’nde net biçimde ortaya çıkmıştı. Yaklaşık 8 bin katılımcıyı ağırlayan bienalde, fabrika yapıları sergiler, atölyeler, söyleşiler, performanslar ve açık hava etkinlikleri için başarıyla kullanıldı.
Bu deneyim, ANPİL’in Antalya’nın yaratıcı endüstrileri ve kültür hayatı için güçlü bir aday olduğunu gösterdi.
“Ranttan uzak tutulmalı, kamusal bir merkez olarak geleceğe taşınmalı”
Antalya Kent Konseyi, alanın geleceği için şu çağrıyı yaptı:
-
Tüm yapıların ve peyzaj öğelerinin korunması
-
Tescilsiz yapıların koruma statüsüne alınması
-
Alanın rant baskısından uzak tutulması
-
Kamusal, kültürel ve rekreatif işlevlerle geleceğe kazandırılması
-
Sürecin tüm paydaşlarla katılımcı ve şeffaf şekilde yürütülmesi
-
Gerekirse uluslararası bir proje yarışmasıyla uzun vadeli vizyonun belirlenmesi
“Takipçisi olacağız”
Antalya Kent Konseyi Kültürel Miras Çalışma Grubu Başkanı Doç. Dr. A. Esin Kuleli, ANPİL’in Antalya için yalnızca tarihsel değil, kültürel süreklilik açısından da kritik bir alan olduğunu vurgulayarak çalışmaların kararlılıkla sürdürüleceğini açıkladı.
