Kent masalları: Ilgaz

Biz Ilgaz’dayken bir etkinlik düzenlenmişti. Her yıl yapılıyormuş. Milli kadın kahramanlarımızdan Yanığın Emine’yi anıyorlardı. Tüylerimiz diken diken dinlemiştik Emine’nin öyküsünü. Merak mı ettin? Sahi başlığı okur okumaz sen de mırıldandın değil mi o malum şarkıyı? “Ilgaz Anadolu’nun Sen yüce bir dağısın. Baharda yer yüzünde O cennetin bağısın. Yalçın kayalıklar Göklere yükseliyor, Senin dumanlı başın Bulutları deliyor. Yükseklerden akıyor Ne güzel berrak sular, Eteklerinde otlar Sürülerle kuzular.” Ben Ilgaz ile “turistik” değil, “siyasi” ortamda tanıştım. Evet 2013 yılı genel seçimlerinde Çankırı’daydım. Adayımız Kadir Şekerci’nin aslen Ilgaz’lı olması, ilçen nüfusunun da hatırı sayılır olması Ilgaz’a daha fazla zaman ayırmaya zorladı. Ilgaz ile tanışma Ben bu ziyaretlerden ekip içinde en karlı çıkandım. Adayımız beklediği oyu alamamış olabilir ama ben Mustafa Şekerci gibi çok değerli bir dost kazandım. Fotoğraf çekerken sadece görsele bakmıyorum. Ben kültür boyutundayım, yeni insanlarla birlikte yeni yaşam biçimlerini, yeni lezzetleri irdelemeyi seviyorum. Ilgaz pazarında gördüğüm dizi dizi mantarlar ve hamur işleri hafızama kazındı. “Saçaklı Mantar”a ilk kez burada rastladım. Yapılabilecek yemekleri benim gibi mutfak müdavimi Mustafa beyden aldım, salamurasının yapılıp yılboyu tüketildiğini öğrendim mesela. Ben de ona haşlayıp dondurarak daha sonra çıkarıp “işkembe” formatında çorba yapmayı deneyerek öğrettim. Bu arada Olympos ile iştigal ederken buzlukta bir miktar daha saçak mantarım olduğunu söyledi eşim, sevindim. Neymiş, o muhteşem dağın bir de muhteşem bir tadı varmış. Bu arada Mustafa beye bu kadar mantar ve hamur işini nasıl tükettiklerini sormuştum. Çünkü yılboyu mantar ve hamur yeseler tüketemezlerdi bu tezgahtakileri. “Ilgaz dışında ciddi bir nüfus var. Buraya mantar ve kışlık mantı, erişte, tarhana gibi ürünleri tedarik için mevsimi gözetip gelenler var. Onlar götürüyor” demişti. Yok. Yollamıyorlarmış, gidip bizzat alacaksın. Yanığın Emine'yi unutma Biz Ilgaz’dayken bir de etkinlik düzenlenmişti. Her yıl yapılıyormuş. Milli kadın kahramanlarımızdan Yanığın Emine’yi anıyorlardı. Tüylerimiz diken diken dinlemiştik Emine’nin öyküsünü. Merak mı ettin? Anlatmışlar: “Kurtuluş savaşında sağlanan lojistik desteğin % 30’u İnebolu – Ilgaz – Çankırı – Ankara istikametindeki ‘İSTİKLAL YOLU’ kanalıyla sağlanmıştır. Yanığın Emine Ilgaz ilçesinin içindendir. Silahları kağnıdan yere boşaltacaktık, arabaya gittim. Yanığın Emine ablada karnı üstüne çöküvermişti. Çuvalı açtım, birde ne göreyim; Hey Allah’ım, sen ne yapmasın ki, Yamalı bir gömlek içinde ay parçası gibi bir çocuk, Daha ekşiliği gitmemiş, çıldır, çıldır yüzüme bakıyordu. Bacaklarının üzerine iki, mavzer bindirilmişti şaştım kaldım. Abla dedim, evde bu çocuğa bakacak kimse yok mu idi? Bu donsuzu ne dedin de Allah’ın yeri sağır, göğü sağır günlerinde yanına aldın, bu ağır demirler o yavrucuğun bacaklarına konur mu? Yüzüme baktı, hiç tınmadı. Ben onu yolda doğurdum, onun için köye mi döneyim? Baktım biraz üşüyordu, silahlardan ısınır diye koydum dedi. Uzattık, gene fotoğraflara yer kalmayacak. Accık ta ilçenin bilgisini verelim. Ben bile bir daha gidemezken sizi bilemem. Tarihçe niyetine Ilgaz’a ait Osmanlı kayıtları 1854 yıllarına rastlar. İlçe adı salnamelerde Koçhisar veya Koçhisar-ı Bala olarak kaydedilir. Bu yıllarda ilçe merkezi Bucura Köyüdür. Bucura Köyü’nün büyük bir yangın geçirmesi sonucu ilçe merkezi Belören bucağına nakledilir.19.yy ikinci yarısında Çankırı’ya bağlı olan ilçe daha sonraları Kastamonu’ya bağlanmıştır. Osmanlı yerel yönetiminde Çankırı’ya bağlı bir kadılık ve 1284 H. teşkilatı ile Mecidiye adını alarak ilçe olmuş, 1922 yılında Ilgaz adını almış ve 1929 yılında Çankırı’ya bağlanmıştır.