Bazen açığa çıkan kuvveti gerek yorgunluk gerek başka sakatlıklar yüzünden kas lifleri yeteri kadar absorbe edemez. Buna bağlı olarak olması gerekenden fazla yük kemiklere biner. Bu yük binmesi durumu kemik dokuda çatlamalara ya da ufak kırıklar oluşumuna sebebiyet verir. Bu çatlak veya ufak kırıklar da daha büyük sorunlara yol açabilir.
Stres kırıkları en yaygın spor sakatlıklarından birisidir. Stres kırığı, kaslar yorulduğunda, genelde olduğu gibi şoku ememediğinde ve kemikleri koruyamayıp fazla yük binmesine vesile olmasıyla ortaya çıkan aşırı kullanım sakatlıklarıdır. Yorgun kaslara stres yani baskı uygulandığında, sonunda aşırı stres kemiğe aktarılır ve küçük bir çatlak veya stres kırılmasına neden olur. Stres kırıkları en çok alt bacak ve ayağın ağırlık taşıyan kemiklerinde görülür.
STRES KIRIKLARINA NE SEBEP OLUR?
Stres kırılmalarının yaygın nedenleri;
• Bir aktivitenin miktarını veya yoğunluğunu çok hızlı artırmak,
• Aktiviteleri vücudunuzun alışık olmadığı bir yüzeyde yapmak,
• Uygun olmayan ekipman kullanmak,
• Aktivite yoğunluğuna bağlı artan fiziksel yük şeklinde sayılabilir.
Kemik erimesi gibi belirli koşullar kemikleri zayıflattıysa, stres kırıkları günlük aktivitelerden dahi kaynaklanabilir. Bu gerçek göz önüne alındığında aktif spor yapmayan yahut yoğun fiziksel aktivitede bulunmayan kişilerin de bu dertten mustarip olabileceğini unutmayın. Tenis, koşu, jimnastik, basketbol veya dans gibi yüksek etkili sporlara katılan sporcular genellikle stres kırılmalarına en yatkın grubu oluşturur. Sporcu olmayan insanlar bile tatilde aşırı yürüyüş yapmak veya yeni bir ayakkabı stili giymek gibi aktivitede bir değişiklik veya ani artış nedeniyle stres kırıkları yaşayabilir. Bunun yanı sıra uzun süre yüksek yük taşıyan askerler, işçiler, kargo görevlileri ve benzeri meslek grubu dahilinde çalışan kişilerde de stres kırıkları oluşabilir.
Stres kırığı belirtileri şu şekilde listelenebilir:
• Donuk, ıstıraplı ve zonklamalı ağrı – genellikle aktivite ile ortaya çıkar ve dinlenme esnasında azalır.
• Şişlik ve doku üzerinde hassasiyet.
• Doku üzerinde morarmalar.
Ayrıca stres kırıkları erken aşamada çekilmiş röntgenlerde tespit edilemeyebilir. Sonuçta bu kırıklar oldukça küçük çatlaklar halinde veya kemik dokunun iç kısımlarında da olabileceğinden tespit edilmesi ilk aşamada güç olabilir. Bunun yanı sıra diğer stres kırığı komplikasyonları göz önüne alındığında ana belirtinin ağrı kaynaklı olduğu görülmektedir. Takip eden zamanda morluklar ve şişlikler görülmesi muhtemeldir.
Bir stres kırığı uygun şekilde tedavi edilmezse, ağrı ve kırık daha şiddetli hale gelebilir ve sonunda kemiğin tamamen kırılmasına neden olabilir. Bu kadar ciddi bir duruma sebebiyet verebilme ihtimali göz önüne alınınca da akla hemen “stres kırığı tedavisi nasıl olur?” soruları geliyor. Dinlenme, bir stres kırığını tedavi etmenin ilk ve en önemli yöntemidir. Yaralanmaya yani sakatlığa neden olan aktiviteyi durdurmak, ağrınızı hafifletmek ve kırığın doğru bir şekilde iyileşmesine izin vermek iyileşme sürecinin en önemli parçasıdır. Rahatsızlığınızın konumuna ve ciddiyetine bağlı olarak, ortopedi doktorunuz, tabanlıklar veya ayakkabı ekleri kullanmanızı ya da kırıklı bölgeyi askılamayı tercih edebilir.
Hatta bölgeyi alçıya alarak bölge üzerindeki stresi azaltmak ve aktivitelerinizi düzenlemeniz gibi önerileri içerebilecek bir tedavi planı hazırlayacaktır. Bazı durumlarda kırık kendi kendine iyileşmezse ameliyat gerekebilir. Stres kırığınız iyileştikten sonra yavaş yavaş normal aktivitelerinize geri dönmeniz önemlidir. Bu dertten mustarip kişilerin çoğu kas ve kemik rahatsızlıklarından esinlenerek stres kırığı için egzersiz tavsiyesi arayışına girmesi mümkün. Ancak bu kırık tipinde maalesef ortopedik rahatsızlıkların büyük bölümünden farklı olarak vücudunuza sadece zaman tanımanız gerekiyor. Vücudunuzun aktivite düzeyini azalttığınız bu dönemde kırık olan bölgeyi izole edecek aktivitelerle sağlıklı kalmanız yararınıza olacaktır ancak kesinlikle dinlenmek ilk kural. Yani stres kırığı nasıl geçer sorusunun cevabı aslında bu kadar basit: Dinlenerek.
STRES KIRIĞI NASIL ÖNLENİR?
Son olarak da başınıza gelmesi ihtimalini düşürmeye faydası olması dileğiyle birlikte birkaç dostane tavsiye okuyacaksınız.
• Yeni aktivitelere yavaş ve vücudunuzu alıştırarak başlayın veya geçiş yapın.
• Vücudunuza zaman tanıyın. Yeni bir heyecan, yeni bir aktivite arayışına zihnen hazır olabilirsiniz ancak vücudunuzu da buna hazırlayın. Hazır olana kadar sabırlı olmalısınız ki bu sayede stres kırıkları yaşama ihtimaliniz azalsın.
• Kemik gücünün gelişmesine ve sağlıklı kalabilmesine yardımcı olmak adına kalsiyum ve D vitaminlerine yeteri kadar yer ayırdığınız bir diyet uygulayın.
• Uygun ekipman kullanın ve gerektiğinde eski veya yıpranmış ekipmanlarımızı değiştirmeniz gerektiğini unutmayın.
• Unutmayın ki ekipmanlarınıza sizin hem kalplerinizdekini performansınızı hem de sağlığınızı yakından etkileyen faktörlerdir. Bu yüzden doğru ekipman seçimi, planlamalarınızı muhafaza edilmesi ve gerektiğinde değiştirilmesi çok önemli.
• Ağrı veya şişliklerle karşılaştığınızda aktiviteye ara verin, geçmezse bir uzmandan yardım alın.
• Zorlanmadan kaynaklı çok daha basit bir kas ağrısı ile karıştırıp panik yapmasanız da sürekli ağrı hissediyor ve dinlenmeden ağrıda azalma olmuyorsa mutlaka bir doktora başvurun. Zira dikkat edilmediğinde çok pahalı sonuçlar doğurabilecek bir rahatsızlık bu.
