COVID-19 veya koronavirüs salgını, 1 Aralık 2019 tarihinde Çin'in Hubei bölgesinin başkenti olan Vuhan'da ortaya çıktı. Çeşitli hastalarda belirli bir neden olmaksızın gelişen ve tedavi ile aşılara cevap vermeyen bir zatürre görülmesi üzerine SARS-CoV-2 olarak adlandırılan yeni bir koronavirüs tanısının konulmasıyla tüm dünya alarma geçti. Ancak çok kısa sürede dünyanın bütün ülkelerine yayılan virüs kitlesel ölümlere yol açtı.

İŞTE TÜRKİYE’DEKİ TABLO

Türkiye, koronavirüse ilk kurbanı 17 Mart 2020 tarihinde verdi. 17 Mart’tan günümüze kadar geçen bir yıllık süre içinde 29 bin 552 kişi yaşamını yitirdi. Yapılan test sayısı 35 milyon.277 bine ulaşırken toplam vaka sayısı 2 milyon 894 bin 893’ü buldu. Bu süre içerisinde toplam iyileşen hasta sayısı 2 milyon 716 bin 969 oldu. Sağlık Bakanlığının verilerine göre, 16 Mart tarihli Covid-19 tablosunda ise endişe veren rakamlar yer aldı. 16 Mart tarihli koronavirüs tablosuna göre; 16 bin 749 kişinin testi pozitif çıktı, 71 kişi hayatını kaybetti. Ağır hasta 1474 oldu, 17 bin 893 kişinin Kovid-19 tedavisinin/karantinasının sona ermesiyle iyileşen sayısı 2 milyon 734 bin 862'ye yükseldi. Geçen bir yıllık süre içinde Türkiye ekonomisi sarsıntı yaşarken, iş insanları, esnaf, emekli, çalışanlar ve işsizler büyük zorluklar yaşadılar ve yaşamaya devam ediyorlar.

DÜNYADA DURUM NE?

14 Mart 2021 tarihi itibarıyla dünyada 120 milyon 272 bin 447 onaylanmış vaka, 96 milyon 835 bin 683 iyileşen varken virüs nedeniyle 2 milyon 66 bin 535 hasta hayatını kaybetti. Dünyada hastalığın yol açtığı ilk ölüm 9 Ocak 2020'de meydana geldi. Bilimsel çalışmalar, virüsün daha çok kişiye bulaştığını ancak bu kişilerde virüsün henüz tespit edilmediğini gösteriyor. Çin dışında gerçekleşen ilk bulaşma Vietnam'da bir babanın oğluna geçirmesi şekilde meydana geldi. Ailenin rol oynamadığı ilk bulaşma vakası ise Çinli bir iş adamından Alman bir adama bulaşması ile 22 Ocak'ta Almanya'nın Bavyera eyaletinde yaşandı.

COVID-19’UN ÖLÜMCÜL MOLEKÜL YAPISI

Koronavirüsler, tek iplikçikli pozitif polariteli RNA içeren genoma sahip. Virüslerin bir algıları olup olmadığı günümüzde bilinmediğinden, canlı veya cansız olarak ayrılamıyorlar. Bu yüzden sınıfları partikül türü olarak adlandırılıyor. Metabolizmaları yoktur, hücre dışında kristaleşip cansız olarak hayat sürerler, uygun hücreye ulaşırlarsa hücre içine genomlarını bırakarak, hücreye kopyalarını ürettirirler, hücre patlar, yeni üretilen virüsler diğer hücrelere doğru harekete geçer (Bu seyir virüsün türüne göre değişiklik göstermektedir). 1 adet Covid-19 100 nm çapındadır, çapında 1500 civarı atom bulunur, toplam 200 milyon civarı atom içerir. Virüsler bakterilerden küçüktürler ve az sayıda atomdan oluşurlar. Bir hapşırıkta ufak bir damlacık içinde trilyonlarca virüs bulunabilmektedir.

HANGİ YÜZEYDE NE KADAR YAŞIYOR?

Yapılan çeşitli araştırmalarda ortam şartlarına göre değişebilmekle beraber; Havada 3 saat, Bakırda 4 saat, Kâğıt yüzeyde 24 saat, Karton yüzeyde 24 saat, Metal yüzeylerde 2-5 gün, Çelik 3 gün, Plastik yüzeylerde 3 gün, Alüminyum 3 gün, Ahşapta 4 gün virüs yaşamını sürdürebiliyor.  Hastalık, 2-14 (27'ye kadar çıkabilir) gün süren bir kuluçka süresinden sonra birden başlayan yüksek ateş, öksürük ve nefes darlığı ile karakterli. Kimi hastalarda tat ve koku alma duyu kaybı, bazı hastalarda boğaz ağrısı ve burun akıntısı da görülüyor. Hastalık genellikle orta-ağır bir klinik seyir gösteriyor. Hastalığın komplikasyonları ağır pnömoni, septik şok, akut respiratuvar distres sendromu (ARDS), çoklu organ yetmezliği ve ölüm olarak duyuruldu.

DÜNYADA YAŞANANLARDAN ÖRNEKLER

Virüs nedeniyle dünyada tüm ülkeler kendi yaşam alanlarına göre çeşitli önlemler alarak, kısıtlamalar getirdiler. Ülkelerin çoğunda ulusal acil durum ilan edilirken, şehirler karantina altına alındı. Virüsün yayılmaması için ülkelerin bazıları tamamen kapanarak kısıtlamalar getirirken, bazı ülkelerde cezai müeyyideler de getirildi. Suudi Arabistan’dan Kabe’de tavaf yasaklanıp, kapılar Hacca gelecek İslam dünyasına kapatıldı. Avrupa Futbol Şampiyonası, Eurovision Şarkı Yarışması, Yaz Olimpiyatları gibi etkinlikler de bir yıl ertelendi. Dünyanın büyük markaları fabrikalarına kilit vurup, üretime ara verirken, kentlerdeki AVM’ler, eğlence yerleri ve gıda satışı yapılan dükkanlar kapandı. Dünya turizm sektörü adeta çökerken, okulları kapatmayan ülkelerde çocuklar da koronavirüsün pençesine düştü.