Bahçesinde tarihi kalıntılar var

Sosyal tesis ve plaj yapılacağı öne sürülen Kaş’ta arkeolojik sit alanı içerisindeki hastane binasının, 10 dönümlük arazisiyle birlikte arkeopark ve müze haline getirilmesi için Bakanlığa başvuruda bulunuldu. İlçe Belediye Başkanı Mutlu Ulutaş, “Bu alanın müze ya da kent müzesi olarak değerlendirilmesi yönünde bir girişimimiz oldu. Bakanlık ne derse biz buna göre adım atacağız” dedi. 

10 dönümlük bahçesinde antik kalıntılar var

2015 yılında boşaltılan ve 10 bin metrekarelik bahçeye sahip olan denize sıfır konumdaki hastane binası 2017 yılında Kaş Belediyesi’ne devredildi. Gazeteci Yusuf Yavuz’un haberine göre; halen belediyenin otoparkı olarak işlev gören hastanenin bahçesinde Antiphellos antik kentinin kalıntıları bulunuyor. Kaş Turizm ve Tanıtma Derneği’nin Kültür ve Turizm Bakanlığı’na gönderdiği raporda, 1. Derece arkeolojik sit alanı olan arazideki kültür varlıklarının korunarak turizme kazandırılması isteniyor. 1963 yılından itibaren hastane olarak hizmet veren bina, yeni hastane yapılmasının ardından 2017’de Kaş Belediyesi’ne devredilmişti. Eski hastane binasını da kapsayan arazide plaj ve sosyal tesis gibi kullanımların planlandığı iddialarına ilişkin konuşan Kaş Belediye Başkanı Mutlu Ulutaş, söz konusu binanın çevresiyle birlikte atıl durumdan kurtarılması için Kültür ve Turizm Bakanlığı’na başvuruda bulunduklarını belirterek, “Bu alanın müze ya da kent müzesi olarak değerlendirilmesi yönünde bir girişimimiz oldu. Bakanlık ne derse biz buna göre adım atacağız” dedi.

İlçe antik kentin üzerinde yer alıyor

Zengin kültürel ve doğal varlıklarıyla Türkiye’nin önemli turizm merkezlerinden biri olan Antalya’nın Kaş ilçesi, antik çağda Likya uygarlığının liman kentlerinden biri olan Antiphellos’un üzerinde yer alıyor. Kaş ilçe merkezine dağılmış durumdaki kalıntılardan günümüze az sayıda kültür mirası ulaşmış durumda. Habessos olarak da adlandırılan Antiphellos’tan günümüze ulaşan kültür varlıkları arasında halen çeşitli etkinlikler için kullanılan antik tiyatro ile kent içinde sıkışıp kalan Helenistik tapınak, sur duvarı kalıntıları, ünlü Uzunçarşı Sokağı’ndaki Likçe yazıtı olan aslanlı lahit ile kaya mezarları bulunuyor. M.Ö. VI. Yüzyıldan bu yana yaşamın sürdüğü belirtilen Antiphellos’un Roma İmparatorluğu döneminde önemli bir liman kenti haline geldiği ve Likya Birliği’nin bir parçası olduğu biliniyor. 

Tesis yapılırsa antik kalıntılar zarar görür

Kaş Turizm ve Tanıtma Derneği’nin Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ilettiği raporun da yer aldığı dilekçede söz konusu arazide kara ve deniz içinde çok sayıda tescilli-tescilsiz arkeolojik kalıntı bulunduğuna dikkat çekiliyor.Bir turizm kenti olan Kaş’ın Antiphellos antik kentinin üzerinde kurulduğunun altı çizilen dilekçede, eski hastane binasının bulunduğu bölgedeki kültür varlıklarının antik tiyatro ile birlikte bütüncül olarak değerlendirilmesi gerektiği kaydedildi. Alanın uzmanlardan oluşan bir bilim kurulunun danışmanlığında ele alınarak arkeopark, müze ya da kent müzesi olarak işlevlendirilmesi talep edilen dilekçede, bununla ilgili Kaş Belediyesi ve ilgili diğer kurumlara yazılı ve sözlü olarak dile getirildiği anımsatılarak şöyle denildi: “Ancak son zamanlarda buranın plaj, sosyal tesis ve sair kullanım amaçlı tesis olarak düzenleneceğine dair duyumlar almaktayız. Arkeolojik sit alanında kurtarma kazısı bile yapılmadan, bu tür girişimin geri dönüşü olmayan zararlar vereceği, binlerce yıllık tarihi hazinemizi yok edeceği endişesi içindeyiz.”

Atıl ve çok kötü durumdaydı

Kaş Belediye Başkanı Mutlu Ulutaş ise mülkiyeti belediyeye devredilen eski hastane binası ve çevresinin atıl durumdan kurtarılması için harekete geçtiklerini belirterek, “Burası atıl durumdaydı. Bakıyorsunuz, orada insanlar çadır kuruyor, tuvaletini yapıyor. Çok kötü oluyor. Burada gayrimeşru durumların olmaması için sahip çıkılmasını istedik. Bununla ilgili Bakanlığa bir yazı gönderdik” dedi. 
Şeffaf belediyecilik anlayışıyla hareket ettiklerinin de altını çizen Kaş Belediye Başkanı Ulutaş, bu konuda sivil toplum kuruluşlarının önerilerine açık olduklarını da sözlerine ekledi.

‘Hastane çevresinde kazısı yapılmamış kalıntılar var’

Kaş Turizm ve Tanıtma Derneği tarafından konuyla ilgili uzmanlara hazırlatılan raporda, Antiphellos antik kentinin sahip olduğu antik çağ yapılarının neredeyse tamamının Kaş’ın modern kent dokusu altında kaldığına işaret edilerek özetle şu bilgilere yer veriliyor: “Eski ilçe hastanesi bahçesinde Likya’nın Roma, Hellenistik ve Bizans dönemine ait duvar, mezar, hamam, olası mezar kalıntıları ve henüz tanımlanmamış birçok mimari yapı kalıntısı mevcut olup bahsi geçen kültür miraslarının kazıları, Kültür Bakanlığı ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından henüz gerçekleştirilmemiştir.

Hastane arazisinde bir duvar kalıntısı

Kültürel miras alanlarında ve tarihi kent merkezlerinde yapılan turizm faaliyetleri kentsel alanlarda olumlu veya olumsuz etkiler meydana getirebilmekte, turizmin olumsuz etkileri ve alanın yönetilememesi sonucunda ise kültürel mirasın sürekliliği sağlanamamaktadır. Yoğun turizme maruz kalan kültürel miras alanlarında kültürel varlıkların yıpranması ve çevresel bozulmaların artması gibi sorunlar görülmektedir. Plansız gelişme ve kültürel miras alanlarındaki yoğun baskı kültürel dokunun bozulması gibi riskleri ortaya çıkarmaktadır. Bundan dolayı kültürel miras alanlarında turizm faaliyetlerinin kentsel koruma ile birlikte gelişimini düzenlemek amacıyla turizm yönetim planlarına başvurulması gerekir. Kültürel miras alanlarının korunabilmesi ve yaşatılabilmesi noktasında turizmin bir araç olarak kullanılabilmesi için turizmi etkileyen ve turizmin etkilediği durumlar da dâhil edilerek geliştirilmelidir.
 Kaş’ta Antiphellos antik kentinden günümüze ulaşan kültür varlıklarından biri de özgün mimarisiyle dikkat çeken anıt mezar. (Akdam, 1962,Prof. Machteld Mellink arşivi. )

‘Anıtsal mimari yapılar zarar görebilir’

Kültürel miraslar ve kültürel miras alanları tüm dünyanın ortak mirası olarak görülmektedir ve bu bakış açısıyla yönetilmelidir. Söz konusu alanda mevcut olan Likya medeniyetinin çeşitli dönemlerine ait anıtsal mimari yapılar, çeşitli yerel resmi kurumlar tarafından yapılabilecek olası hafriyat tadilat ve iyileştirme çalışmaları esnasında direk ya da dolaylı yollarla zarar görebilecekleri konumdadırlar.”
 Kaş’ta Antiphellos antik tiyatrosu, Henüz hastane binası inşa edilmeden hemen önce. (1962, Prof. Machteld Mellink arşivi.)