Karun Hazinesi, çoğu MÖ 560-546 yılları arasında Lidya ülkesini yöneten Kroisos veya Krezüs (Karun) dönemine ait olan ve Uşak'ın 25 km batısında ve İzmir Karayolu üzerinde bulunan Güre Kasabası yakınlarındaki tümülüslerden 1960'lı yıllarda çıkarılarak ABD'ye kaçırılan 450 parçalık bir çok değerli bir hazinemiz. 1993 1993 yılında uzun bir hukukî süreç sonucunda geri alınan eserlerden oluşan Karun Hazinesi, definecilerin yağmasından korunmasındaki eksiklikler ve 2 kez çalınması ile sergilenmesine kadar yaşadığı sorumsuzluk örnekleriyle de tarihe geçen bir dünya mirası…
3 KEZ YAĞMALANDI, GAZETECİ BULDU
Lidya döneminin en görkemli eserleri arasında yer alan bu hazine 1965-66-68 yıllarında Türkiye'den kaçırıldı. İlk soygun 1965 yılında Toptepe tümülüsünde gerçekleşti. 5 kişilik grup tünel kazarak mezar odasına ulaştı ve burada buldukları eserleri dönemin parasıyla 65 bin TL'ye sattılar. Daha sonra, 1966'da, İkiztepe Tümülüsü 11 kişi tarafından soyuldu ve oda içerisindeki 150 parça önce saklanıp daha sonra 160 bin liraya satıldı.
Güre'deki üçüncü soygun 1968 yılında Aktepe tümülüsünde yapıldı ve bulunan resim ve kabartmalar 40 bin TL'ye satıldı. Hazinenin tamamı New York'taki Metropolitan Müzesi'nde 1985 yılında bir sergide gazeteci Özgen Acar tarafından görülmeleriyle bulundu. Dönemin Kültür bakanlığının uyarılması sonucu müzenin depolarında saklanan eserleri almak için 1987’de dava açıldı ve yaklaşık 40 milyon dolarlık masrafa yol açan hukuki süreçler sonunda 1993'te Türkiye'ye geri getirildi. İade, müze yetkililerinin eserlerin çalıntı olduğunu bildikleri halde satın aldıklarını kabul etmeleri ve 6 yıl süren davayı kaybedeceklerini anlamalarıyla gerçekleşti.
SERGİLEME VE TANITIMDAKİ EKSİKLER
1996'dan beri Uşak Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen Karun Hazineleri’ni iddialara göre son beş yılda 769 yabancı turist ziyaret etti. Yer sıkıntısından dolayı onlarca eserin üst üste istiflendiği müzenin envanterinde 43 bin eser bulunuyor ancak sadece 2 bini sergileniyor.
Karun Hazinesi’ni çıkartan ve yağmalayan 18 yöre köylüsünün satıştan ellerine geçen parayı paylaşamamaları ve birbirlerini ihbar etmeleriyle başlayan, bulunması ve geri alınması süreci çok uzun bir mücadeleyi gerektirdi. Ancak yine de geri alınan hazine parçalarının esas hazinenin çok küçük bir parçası olduğu öne sürülüyor.
EN KIYMETLİ ESERİ SAHTESİYLE DEĞİŞTİRDİLER
Uşak Arkeoloji Müzesinde sergilenen parçalardan en önemlilerinden biri sayılan Kanatlı Denizatı Broşu, 2006 yılında sahtesiyle değiştirildi. Mahkeme 8 kişiye 10 ay ile 12 yıl arasında değişen cezalar verdi. Eser 2012'de Almanya'da ortaya çıktı ve Interpol aracılığı ile Türkiye'ye iade edilmesi için çalışma başlatıldı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne teslim edildi.
İŞTE EN ÖNEMLİ PARÇALARI
Karun Hazineleri, Uşak'ın Güre Köyü'nde 1965-1968 yılları arasında Toptepe, İkiztepe ve Aktepe Tümülüslerinden kaçak kazı yapılarak çıkarılan buluntuları içeriyordu.
En önemli parçaları köye gelen antikacılar tarafından satın alınıp yurtdışına pazarlanmıştı. Neler yoktu ki içinde. Kanatlı denizatı, altın gerdanlık, altın sarkaç, gümüş üzerine altın işlemeli kâseler, elektron fibula ve daha bir sürü değerli buluntu. 1993 yılında 363 parça yurtdışından geri getirildi.
Toplamda yaklaşık 450 parça olduğu söyleniyor. Hepsi de Lidya Kralı Kroisos yani nam-ı diğer Karun’un dönemine aitti. Bu yüzden adı Karun Hazineleri olarak kaldı.
