Dağdaki antik kentin trajedisi! Kurtarma kazısı muhasebe ve sanatçılara kaldı

İçel Sanat Kulübü Aylık Bülteni’nin 119. Sayısında yer alan bilgiler, Türkiye’deki dünya mirası antik kentlerin ne kadar korumasız ve sahipsiz olduğunu ortaya koyuyor. Bültende Mersin’in Erdemli ilçesinde defineciler tarafından kaçak kazı yapılırken bulunan Tapurleli antik kentinin kurtarma kazısının İçel Sanat Kulübü ile Mersin Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası Başkanlığının maddi ve manevi destekleriyle gerçekleştirildiği belirtildi.

İŞTE O BÜLTENDE YER ALAN BİLGİLER

Tapureli Antik Kenti, Mersin İli, Erdemli İlçesinin yaklaşık 36 km. kuzeybatısındaki şimdiki Tapureli Köyünün 2,5 km. güney batısında Gavurburnu mevkiinde yer alır. Antik yerleşim ortası çukur ve bir birine bağlı kubbe şeklinde iki tepe üzerine kurulmuştur.

Tepelerin yüksekliği yaklaşık 70-80 m. civarında olup, arazi kayalık, ağaçlık ve makiliktir.

5 ADET KİLİSE, EVLER VE HEYKELLER

Antik adı bilinmeyen kentin kökeni (ilk kuruluşu) Hellenistik döneme kadar uzanmaktadır. Daha sonraları Roma ve Bizans çağını yaşayan kent Bizans çağında terk edilmiştir. Kentteki mevcut kalıntıların büyük bir bölümü Bizans çağına aittir. Yerleşim alanı doğudan batıya doğru yaklaşık 500 m. Kuzeyden güneye doğru ise 300 m. ebadındadır.

Burada yapılan yüzey araştırmasında; Hellenistk devre ait bir yapı kalıntısı, Roma çağına ait olduğu belirlenen kaya yüzeyine işlenmiş tam teçhizatlı iki savaşçı (Asker), ayrıca oturan bir kadın (Rahibe) ve oturan bir erkek (Rahip) kabartması, Bizans çağına ait 5 adet Bazilikal planlı erken Bizans kilisesi, birçok münferit ev ve yapı kalıntısı tespit edilmiştir.

ANIT MEZARLAR VE LAHİTLER

Kentin Nekrepolü güney yamaçta bulunur. Nekropolde, kayaya oda şeklinde oyulmuş önü ev cephesi şeklinde Anıt Mezarlar, kayaya oyulmuş oda mezarlar ve zemin kayalara oyulmuş lahit kapaklı mezarlar (Khamasoros) bulunmaktadır.

Kurtarma kazısı yapılan Bazilikal planlı Erken Bizans Kilisesi, kentin kuzeydoğu tepesinde hakim bir yere yapılmış olup, Kilise (A) veya büyük Kilise olarak bilinir. Bazilikal planlı Kilise, 36×16 m. ebatlarındadır. Kilisenin büyük bir Atriumu. Narteksi, orta ve yan nefleri (Naos’u), Beması ve doğuda Absisi mevcuttur.

MÜZEYE İHBAR GELDİ

26.03.2001 günü Müze Müdürlüğüne yapılan bir telefon ihbarında, Tapureli Ören yerinde defineciler tarafından kaçak bir kazı yapıldığı ve kazı sonunda ortaya birçok işlemeli mimari taş parçanın çıkartıldığı bildirilmiştir. Kaçak kazı yapılan yerdeki araştırmada, Tapureli antik kentinin kuzeydoğu tepesinde bulunan erken Bizans Kilisesinin orta nefinde 3×2 m. ebadında, 1-1,5m.derinliğinde bir kazı çukurundan Kilisenin iç mimarisine ait bir çok taş parçanın çıkartılmış olduğu görüldü.İncelenen bu mimari parçaların Kilisenin iç donanımına ait Templon ve Ambon parçaları olduğu tespit edilerek burada bir kurtarma kazısı yapılmasına karar verildi.

MUHASEBECİ VE SANATÇILAR EL ELE

Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün 07.05.2001 gün ve 4256 sayılı kazı izin belgesi ile kurtarma kazısına 18.09.2001 tarihinde başlanmış ve kazı 6 gün sürmüştür. Kazıya, Mersin Müzesinden Müze Müdürü M. Akif YÜCEL, Arkeolog Zeki AKCAN ve Mustafa ERGÜN, Mersin Üniversitesinden Yrd. Doç. Dr. Ayşe AYDIN, Yüksek Lisans Öğrencisi Ali MERZECİ ve Mimar Yeşim AKPINAR katılmış olup, kazıda toplam 10 işçi çalıştırılmıştır. Kurtarma kazısı İçel Sanat Kulübü ile Mersin Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası Başkanlığının maddi ve manevi destekleriyle gerçekleştirilmiştir.

DİNAMİTLE TAHRİP EDİLMİŞ

Öte yandan, ARKEO SEV (Arkeolojik Mirası Korumak için Sevdirme Projesi) Grubunun geçtiğimiz yıllarda  antik kente yaptıkları ziyarette, antik kentin hazine bulmak isteyenlerce dinamitle tahrip edildiği belirlendi. Mersin İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü'ne ARKEOSEV tarafından yapılan ihbarın ardından Mersin Müze Müdürlüğü uzmanları tarafından yapılan incelemede, antik kentteki kartal kabartmasının bile dinamitle patlatılarak içerisinde hazine arandığı tespit edildi.

Uzmanlar, kabartmalarda kesinlikle altın ya da başka definenin bulunmayacağını belirterek, ''Buna rağmen define avcıları toprağı kazmak bir yana tarihi kalıntıları da dinamitle patlatarak hazine arıyor. Konuya ilişkin Cumhuriyet Savcılığı'na suç duyurusunda bulunduk. Ne yazık ki bu tür tahribatlara engel olamıyoruz. Her eserin başına bir nöbetçi dikmek mümkün değil. Antik kentlerin bölgesindeki köylülerin eserlere sahip çıkması gerekiyor'' dedi.

Haberlerimizi Instagram, Facebook, Twitter, Telegram hesaplarımızdan ve YouTube kanalımızdan takip edebilirsiniz.