Likyalıların kaya mezarlarındaki mimari tarzları, bu mezarların gösterdiği yolda inşa edilen düğmeli evlerin günümüzdeki çehresini oluşturuyor.
Antik Likya kaya mezarlarındaki mimari gelenekler, bu uygarlığın ahşap mimarisine de yansımış durumda. 700 yıllık tarihe sahip düğmeli evler de, bu mimari geleneğin asırlık mirasçıları olarak yaşamlarını sürdürüyor.
Sağlam ahşap işleme ve konstrüksiyon geleneklerini ölü gömme geleneklerine, mezar mimarilerine kadar işleyen Likyalılar Likya sedirinden yaptıkları evlerini yine aynı sanatsal anlayışla kaya mezarlarına işlediler.
Bu gelenek dağlara yaptıkları kaya mezarlarında da devam etti. İşte geçmiş çağlardan günümüze önemli mesajlar taşıyan düğmeli evlerin mimarisi o kaya mezarlarının günümüze gelen yansımalarıdır.
Belki de bu girintilere yerleştirilen kalın ahşap kirişler aynı zamanda mezarları kayalara oyan ustalar için birer iskele görevi de görüyorlardı.
Aynı anlayış bugün kaya mezarlarında da, Fethiye’deki tahıl ambarlarında da birebir aynı üslupla yaşamaya devam ediyor. Bu mimari tarzın duvarlarına “Hatıllı kuru duvar” da deniliyor.
Duvardan taşan hatıl uçlarının düğme gibi görünmesi nedeniyle bu evlere "Düğmeli Ev" (Pişduvan) da denilmekte.
2500 yıllık geleneğin 700 yıllık yansımaları
Zaman, uygarlıkları, dilleri, gelenekleri, kısaca insana dair ne varsa aşındırıp yok ederken, büyük uygarlıkların bıraktığı eserler günümüze kadar ulaşmaya devam ediyor. Bin yıllara direnen bu eserler arasında yer alan Likya mimarisindeki detaylar, günümüzde Antalya’nın ilçelerindeki tarihi düğmeli evlerin çehresinde kendisini göstermeye devam ediyor.
Antik Likya kaya mezarlarındaki mimari gelenekler, bu uygarlığın ahşap mimarisine de yansımış durumda. 700 yıllık tarihe sahip düğmeli evler de, bu mimari geleneğin asırlık mirasçıları olarak yaşamlarını sürdürüyor.
Ahşaplar yıkıldı, örnekler mezarlardan
Ermeni, Rum ve Türk ustaların yaptığı Osmanlı döneminden kalma düğmeli evler, Antalya’nın özellikle, Elmalı, Akseki, Ormana ve İbradı gibi kuzey ilçelerinde görülüyor. Akseki’nin 52 köyünde düğmeli evleri görmek mümkün. Sadece birbirine geçmiş ahşap ve taş malzemeden yapılan bu evler Likyalıların geleneksel mimarisini yansıtıyor. Ancak Likyalılardan günümüze ahşap yapılar kalmadığı için, bu mimarinin örnekleri yalnızca kaya mezarlarında görülebiliyor.
Sağlam ahşap işleme ve konstrüksiyon geleneklerini ölü gömme geleneklerine, mezar mimarilerine kadar işleyen Likyalılar Likya sedirinden yaptıkları evlerini yine aynı sanatsal anlayışla kaya mezarlarına işlediler.
Bu gelenek dağlara yaptıkları kaya mezarlarında da devam etti. İşte geçmiş çağlardan günümüze önemli mesajlar taşıyan düğmeli evlerin mimarisi o kaya mezarlarının günümüze gelen yansımalarıdır.
Ahşap kirişler ustalara merdiven oluyordu
Likyalı ahşap ustalarının 2500 yıl önce geliştirdiği bu teknikte Likya dağlarından indirilen sedir ağaçları birbirine kenetlenerek taşlarla inşa ediliyordu. Örnek olarak, mezarların dış cephelerinde bulunan ve günümüzde anlamsız görünen bazı girintilerin yine mezarlarda kullanılan ve günümüze ulaşamamış ahşap parçalar için oyuldukları çok belirgin.
Belki de bu girintilere yerleştirilen kalın ahşap kirişler aynı zamanda mezarları kayalara oyan ustalar için birer iskele görevi de görüyorlardı.
Aynı anlayış bugün kaya mezarlarında da, Fethiye’deki tahıl ambarlarında da birebir aynı üslupla yaşamaya devam ediyor. Bu mimari tarzın duvarlarına “Hatıllı kuru duvar” da deniliyor.
Duvardan taşan hatıl uçlarının düğme gibi görünmesi nedeniyle bu evlere "Düğmeli Ev" (Pişduvan) da denilmekte.
