Sıcak hava, vücudun ısı düzenleme mekanizmasını zorlar. Kronik hastalığı olan bireylerin vücutları bu zorlanmaya karşı daha savunmasızdır. İşte sıcak havadan en çok etkilenen kronik hastalık grupları ve nedenleri:
- Kalp ve Damar Hastalıkları: Kalp yetmezliği, koroner arter hastalığı, yüksek tansiyon gibi rahatsızlıkları olanlar sıcakta daha fazla risk altındadır. Yüksek sıcaklıklar, kan damarlarının genişlemesine ve kalbin daha hızlı çalışmasına neden olur. Bu durum, kalbin yükünü artırır ve kalp krizi, anjina veya kalp yetmezliği semptomlarının kötüleşmesine yol açabilir. Özellikle idrar söktürücü gibi bazı kalp ilaçları, vücudun sıvı kaybetmesini artırarak dehidrasyon riskini yükseltir.
- Akciğer Hastalıkları: KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı), astım ve diğer solunum yolu hastalıkları olanlar için yüksek nem ve sıcaklık, nefes almayı zorlaştırabilir. Hava kirliliği de sıcak havayla birleştiğinde solunum yollarını daha da tahriş edebilir.
- Böbrek Hastalıkları: Böbrek rahatsızlığı olanlar, sıvı ve elektrolit dengesini korumakta zorlanabilirler. Yüksek sıcaklıklarda artan terleme, dehidrasyona ve böbrek fonksiyonlarının bozulmasına neden olabilir. Diyaliz hastaları, sıvı alımını dikkatli bir şekilde yönetmek zorunda oldukları için ekstra risk altındadır.
- Şeker Hastalığı (Diyabet): Diyabet hastaları, sinir hasarı (nöropati) nedeniyle terleme mekanizmalarında bozukluk yaşayabilirler, bu da vücut ısısını düzenlemelerini zorlaştırır. Ayrıca, sıcak hava insülin emilimini etkileyebilir ve kan şekeri düzeylerinde ani değişikliklere yol açabilir. Dehidrasyon, kan şekeri konsantrasyonunu artırarak hiperglisemi riskini yükseltir.
- Tiroid Hastalıkları: Özellikle hipertiroidi (aşırı aktif tiroid) olanlar, vücut metabolizma hızları zaten yüksek olduğu için sıcak havadan daha fazla etkilenebilirler.
- Sinir Sistemi Hastalıkları: Multiple Skleroz (MS), Parkinson hastalığı gibi nörolojik rahatsızlığı olanlar, vücut ısısını düzenlemekte zorluk çekebilirler ve sıcak çarpması riskleri daha yüksektir.
- Zihinsel Sağlık Sorunları: Antidepresan veya antipsikotik ilaç kullananlar, terleme yeteneğini azaltan veya vücut ısısını düzenleyen ilaçlar nedeniyle sıcak çarpması riskine daha yatkın olabilirler.
Ne yapmaları gerekir?
Uzmanlar, sıcak havalarda kronik hastalığı olan bireylerin sağlığını korumak için aşağıdaki önlemleri almalarını önemle tavsiye ediyor:- Bol Sıvı Tüketimi: Susuzluk hissetmeseniz bile düzenli aralıklarla su için. Çay, kahve gibi kafeinli içecekler ve alkollü içecekler yerine su, ayran, maden suyu veya taze sıkılmış meyve suları tercih edin. Ancak böbrek veya kalp yetmezliği gibi sıvı kısıtlaması olan hastaların doktorlarına danışarak sıvı alımını ayarlamaları hayati önem taşır.
- Gölgede Kalın: Özellikle günün en sıcak saatleri olan 10:00-16:00 arası dışarı çıkmaktan kaçının. Evdeyseniz perdeleri kapalı tutarak veya klima/vantilatör kullanarak serin bir ortam sağlayın. Dışarı çıkmanız gerekiyorsa gölgelik alanları tercih edin.
- Hafif ve Açık Renkli Giysiler: Pamuklu, keten gibi nefes alan, açık renkli ve bol giysiler tercih edin. Bu tür kıyafetler terlemeyi kolaylaştırır ve güneş ışınlarını yansıtır.
- Serin Duş veya Banyo: Gün içinde ılık veya soğuk duş alarak vücut ısınızı düşürebilirsiniz. Islak havluyla eklemlerinizi (boyun, bilekler, kasık) soğutmak da etkili olabilir.
- Hafif Yiyecekler: Ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçının. Taze sebze ve meyvelerle zengin, hafif öğünler tercih edin.
- İlaç Düzenlemeleri: Kullandığınız ilaçların sıcak havada etkisinin değişip değişmediğini veya doz ayarlaması gerekip gerekmediğini doktorunuza danışın. Özellikle idrar söktürücüler, tansiyon ilaçları ve insülin gibi ilaçlar sıcak havada farklı etkiler gösterebilir. İlaçlarınızı serin ve kuru yerde saklayın.
- Düzenli Kontroller: Sıcak havalarda sağlık durumunuzda herhangi bir kötüleşme hissederseniz vakit kaybetmeden doktorunuza veya en yakın sağlık kuruluşuna başvurun. Özellikle baş dönmesi, mide bulantısı, aşırı yorgunluk, bilinç bulanıklığı gibi belirtilere dikkat edin.
- Yakınlarınızı Bilgilendirin: Kronik hastalığınız hakkında yakınlarınızı bilgilendirin ve olası bir acil durumda ne yapmaları gerektiğini anlatın.
- Risk Grupları İçin Özel Dikkat: Yaşlılar, küçük çocuklar ve tek başına yaşayan kronik hastalar için düzenli olarak kontrol edilmeleri ve ihtiyaç duyduklarında yardım almaları önemlidir.
